Wand- en plafondsystemen

Wand- en plafondsystemen

Deze rubriek behandelt systemen van wanden en plafonds die geen essentieel deel uitmaken van de draagconstructie van het gebouw. De wanden en plafonds worden zogezegd op dragende vloeren geplaatst of aan stabiele elementen opgehangen. Bijgevolg kunnen ze nadien zeer gemakkelijk weggenomen worden zonder consequenties voor de rest van het gebouw.

De bestaande systemen bestaan uit een frame waaraan een beplating wordt bevestigd.

FRAME

Woordje uitleg

Een frame is verkrijgbaar in twee varianten: inlands hout of gegalvaniseerd staal.

• Qua prijs, onderhoud en slijtage is er nagenoeg geen verschil.

• Voor de hanteerbaarheid kan er opnieuw besloten worden dat er nagenoeg geen verschil is: dit blijkt vooral een kwestie van gewoonte te zijn (voor een beginneling is hout makkelijker te leren). Een stalen frame weegt minder; een houten frame is steviger en met een aangepast patroon kan je er gemakkelijk iets zwaars, zoals een keukenkast, tegenaan bevestigen.
• Hout is een vernieuwbaar materiaal en levert in de afvalfase geen problemen op omdat het goed afbreekbaar is. Hout is dus milieuvriendelijker dan gegalvaniseerd staal, want de winning en de productie hiervan is erg milieubelastend.

BEPLATING

! Minerale wolplaten, houtwolcement- en houtwolmagnesietplaten zijn niet geschikt voor wandafwerking.

Terminologie:

Gips

Er zijn verschillende soorten gips: rogips – natuurgips – fosforgips.

• Rookgasontzwavelingsgips (= rogips) is een restproduct, afkomstig van kolengestookte elektriciteitscentrales. Rogipsplaten zijn ca. 10 % duurder dan natuurgipsplaten.

• Natuurgips wordt gewonnen in open groeven. De prijzen van natuurgips worden momenteel echter hoger door strengere winningseisen in Duitsland.
• Fosforgips is af te raden. Het is net als rookgasontzwavelingsgips een restproduct, afkomstig uit de kunstmestindustrie. Het gehalte aan radioactieve stoffen is echter dusdanig hoog dat het binnen gebruiken van fosforgips een onaanvaardbaar risico oplevert.

Gipsplaten

Bij gipsplaten is een onderscheid aan te brengen in enerzijds gipskarton- en anderzijds gipsvezelplaten. Gipskartonplaten bestaan uit gips, aan weerszijden afgedekt met een kartonlaag ter versteviging. Gipsvezelplaten bestaan uit gips vermengd met houtwol- of cellulosevezels ter versteviging.

houtwolplaten

Wat betreft de houtwolplaten bestaan er twee soorten: magnesietgebonden platen en cementgebonden platen (de zogenaamde houtwolmagnesiet- en houtwolcementplaten). Deze plaatsoorten worden grotendeels van vernieuwbare grondstoffen gemaakt. De bindmiddelen zijn respectievelijk magnesiet en mergel.

Woordje uitleg

De afbreekbaarheid van minerale wol is in het afvalstadium slecht wat de milieuvriendelijkheid natuurlijk niet ten goede komt. Gelukkig worden er pogingen gedaan om gebruikte minerale wolplaten met hoge densiteit in te zamelen om ze als grondstof te gebruiken bij de productie van nieuwe minerale wolplaten. Zo worden ze in theorie 100% recupereerbaar.
De vezels van het materiaal kunnen bij het aanbrengen aanleiding geven tot irritatie van de huid en slijmvliezen. Je gebruikt best een stofmasker.

Wat de milieuvriendelijkheid betreft; willen we toch weer wijzen op hout afkomstig uit een verantwoord bosbeheer (FSC-label). Er zijn OSB-platen (Oriented Strand Board) te koop van hout met dit FSC-label. De lijsten van leveranciers hiervan in België kan je bekomen bij het WWF.

Gipsvezelplaten zijn beter dan gipskartonplaten bestand tegen mechanische krachten en hebben een grotere brandweerstand. Als dit van belang wordt geacht, wordt de voorkeur aan dit type platen gegeven.

Als akoestische eisen worden gesteld zijn houtwolmagnesiet- of houtwolcementplaten voor plafondafwerking een goede keuze.

Een minerale wolplaat heeft tevens een thermisch isolerende werking (zie hoofdstuk isolatie op pagina 24).

OSB-platen ogen zeer eigentijds en zijn mits behandeling met een beschermende olielaag direct geschikt als eindafwerking voor wanden en plafonds. Omwille van het tand- en groefsysteem kunnen twee platen in elkaar geschoven worden en wordt een bijkomende naadafwerking overbodig.

Tips

Bij de plafondsystemen heeft een frame met beplating het voordeel dat er tussen de beplating en het plafond een geluidsisolerende opvulling aangebracht kan worden. Andere mogelijke voordelen zijn een verbetering van de akoestiek en het uit het zicht nemen van slechte, reeds aanwezige plafonds (bij renovaties).

Het gebruik van dergelijke wandsystemen (gips of OSB) maakt een flexibel gebruik van de ruimten mogelijk in de toekomst: door eenvoudig verplaatsen van enkele wanden kan een lokaal worden vergroot of verkleind (op voorwaarde dat er niet teveel leidingen doorheen lopen). Door hun beperkt gewicht is het zelfs mogelijk via een railsysteem continu verschuifbare wanden te voorzien, zodat meerdere leefgroeplokalen samen kunnen worden omgevormd tot één grote zaal.

Wij raden aan hout te nemen als frame van wand- en plafondsystemen.

Op plaatsen waar er weinig kans is op beschadiging, gebruik je best gipskartonplaten.

Als de platen tegen een stootje moeten kunnen, kies dan voor OSB- of gipsvezelplaten. Een andere optie is een dubbele beplating met gipskarton (2 x 12 mm); de vraag is of deze dubbele materiaalkost opweegt.

Merknamen

Gezien een aantal van de opgesomde plaatmaterialen beter gekend zijn met hun merknamen, geven we er hier een aantal voor je op een rijtje (deze lijst is niet limitatief):

• Rogipsplaten = Fermacellplaten
• Natuurgipskartonplaten = Gyprocplaten
• Fosforgipsplaten = Belgische Knaufplaten
  • (Duitse Knauf zijn gek genoeg wèl natuurgipsplaten!)
• Houtwolcementplaten = Heraclithplaten
• Framewerk uit gegalvaniseerd staal = Metalstu

! Minder bekende merken zijn vaak goedkoper.