Zachte maatregelen

Vooral op dit vlak kan je zelf actief zijn. Op de volgende pagina's volgt eerst een korte omschrijving van een klein 'gamma' aan mogelijke initiatieven.

We groepeerden deze als volgt:

• vervoersregeling en mobiliteitsbeheersing,
• informatie,
• sensibilisatie,
• vorming.

Tip: Als je een actieplan uitwerkt, dan zet je dit best op papier in de vorm van een checklist (Wat dient wanneer af te zijn? Door wie? ...). Zo krijg je een beter overzicht op de acties die je wenst te voeren, welke partners je wil betrekken, welke timing je vooropstelt, ... Een voorbeeld van een checklist van een actieplan kun je hier downloaden.

Vervoersregeling en mobiliteitsbeheersing

Als we willen dat kinderen en jongeren op een milieuvriendelijke én veilige manier naar de jeugdlokalen komen, dan moet er een goed georganiseerd vervoersaanbod zijn. De mobiliteit beheersen is een belangrijk aspect, een ander belangrijk aspect is dat je - vooral jonge - kinderen gaat begeleiden als opstap naar zelfstandige verplaatsingen ...

Groepsleider & gemachtigd opzichter

Sinds 1 januari 2004 is de term 'groepsleider' van kracht. Deze term is dus nog betrekkelijk nieuw in het verkeersreglement en - in tegenstelling tot de 'gemachtigd opzichter' - is het kader waarbinnen een 'groepsleider' mag opereren nog niet helemaal afgelijnd.

Daar waar een 'gemachtigd opzichter' louter toezicht mag houden op een bepaalde plaats (bijvoorbeeld de ingang van de jeugdlokalen) mag een 'groepsleider' ook zijn groep begeleiden bij groepsuitstappen (ook buiten de gemeente) en kinderen helpen bij het oversteken. Deze personen moeten hiervoor geen cursus volgen en geen toestemming krijgen van de burgemeester.

Ze hebben bovendien de bevoegdheid om het verkeer tijdelijk stil te leggen wanneer ze kinderen willen laten oversteken. Let op: de aanwijzingen van groepsleiders staan in geen geval boven de verkeerstekens en -regels!

Om 'groepsleider' te zijn moet je (strikt) minimaal aan twee voorwaarden voldoen:

• in praktijk de leiding van een (jeugd)groep hebben; dus bijvoorbeeld alle (bege)leiders van de jeugdbeweging,
• beschikken over het C3-schijfje (reflecterend bord met rode rand).
• Hoewel dit door de wet niet wordt geëist, raden we toch aan om enkel volwassen (bege)leiders de rol van 'groepsleider' op zich te laten nemen. Ze dragen best ook reflecterend veiligheidsmateriaal.

Voor meer informatie en extra aanbevelingen kan je wellicht terecht bij je koepelorganisatie of gemeentelijke jeugddienst.

Wandelen in groep (voetpool)

Je kan de verkeersveiligheid verhogen door een 'voetpool' te organiseren. De kinderen wandelen onder begeleiding in kleine groepjes naar een vaste bestemming. Als leiding zoek je eerst vrijwilligers die een groepje kinderen willen begeleiden. Dat kunnen ouders zijn, iemand van de leiding of oudere leden van je organisatie. Eenmaal voldoende begeleiders gevonden zijn, breng je de bestemming en de woonplaats van de begeleiders en kinderen in kaart om zo groepjes samen te stellen. Daarna stippel je de route uit. De veiligste route is niet steeds de kortste! Om de zichtbaarheid van de voetgangertjes te vergroten, kan je gebruik maken van reflecterende armbandjes, hesjes of stickers.

Fietsen in groep (fietspool)

Je kan de verkeersveiligheid verhogen door een 'fietspool' te organiseren. De kinderen fietsen onder begeleiding in kleine groepjes (best niet meer dan zeven) naar een vaste bestemming.

Een fietspool start je op dezelfde manier op als een voetpool. Je zoekt begeleiders en brengt de informatie over de woonplaatsen van kinderen en begeleiders in kaart. Aan de hand van die gegevens teken je routes uit. De fietspoolers, de begeleiders en de ouders maken op voorhand afspraken over het uur en de plaats van vertrek, de kledij, ... Goede en duidelijke afspraken zorgen ervoor dat alles op wieltjes loopt! Om de zichtbaarheid en veiligheid van de fietsers te verhogen, draagt iedereen best reflecterende hesjes en fietshelmen.

Fietspoolen kan ook wanneer er spontaan wordt afgesproken.
Meer informatie kan je vinden op www.fietspoolen.be.

Een goede fietsenstalling

Met een kwaliteitsvolle fietsenstalling zorg je voor een goed onderkomen voor het stalen ros van je fietsers. Je kan een fietsenstalling voorzien op het terrein van het jeugdlokaal, maar ook erbuiten in de buurt is een optie. De stalling kan dan ook door de bezoekers van in een in de buurt gelegen sporthal, ander jeugdlokaal, ... gebruikt worden. Belangrijk is dat je een voldoende grote (overdekte, veilige) fietsenstalling voorziet en dat ze logisch ingeplant is.

Carpool

Kinderen die bij elkaar in de buurt wonen, worden samen in één auto naar de jeugdlokalen gebracht. Met carpoolen kunnen ouders de parkeerdruk en vooral het aantal autoritten verminderen. Bovendien moeten niet alle ouders elke keer de trip maken. Ouders kunnen onderling afspraken maken en rijden volgens een beurtrol. Carpoolen kan ook bij 'activiteiten' waarvoor verdere verplaatsingen nodig zijn. Vergewis je alleszins van de wettelijke bepalingen!

Zo mag je nooit meer kinderen meenemen dan je gordels hebt (drie op de achterbank!) en moet je steeds vooraf je verzekeringspolis raadplegen (voor hoeveel inzittenden ben je verzekerd?).

Informatie

Je informeert kinderen, jongeren en ouders over de verkeers(on)veiligheid op weg naar de jeugdlokalen, over veilige en milieuvriendelijke manieren om zich te verplaatsen, over concrete afspraken over parkeren, acties en campagnes over mobiliteit, ... Wees duidelijk (gebruik wat-, waarom-, waar- en wanneer-vragen). Geef diegenen die je informeert, de mogelijkheid om te reageren. Durf vooroordelen te doorprikken en hou je boodschap zoveel mogelijk positief.

Bereikbaarheidsplan

Je kan, eventueel in samenwerking met de gemeente, een bereikbaarheidsplan uitwerken. Dat is een eenvoudig maar leesbaar plan waarop je routes uitstippelt om de jeugdlokalen en andere ontmoetingsplaatsen voor jongeren (speelplein, sporthal, skatepark, …) op een veilige manier te bereiken. En dan liefst te voet, met de fiets of het openbaar vervoer. Je ontwikkelt een 'netwerk' van veilige routes voor jongeren. Leuke plaatsen en gevaarlijke punten op de routes kan je 'markeren'.

Nieuwe leden die voor de eerste keer alleen naar het jeugdlokaal komen, of hun ouders, kan je met dit plan alvast op de goede weg helpen. En waarom ga je hen de eerste keer niet eens ophalen om samen het beste traject te zoeken en af te leggen?

Info over verkeer en mobiliteit

Bij het begin van een nieuw werkingsjaar kan je in je activiteitenboekje een bijlage over verkeer en mobiliteit opnemen.

De info kan gaan over:

• het belang van milieuvriendelijke verplaatsingen en de mogelijkheden naar het jeugdlokaal van je organisatie,
• het bestaan of de mogelijkheid van voet-, fiets-, of carpools,
• de dienstregeling van de bus en/of tram en tarieven,
• afspraken over parkeren,
• veilige fiets- en wandelroutes naar de jeugdlokalen,
• initiatieven die de organisatie onderneemt en plant (bijvoorbeeld een speelstraat),
• contactpersonen in het gemeentebestuur, de jeugdconsulent, de politie, ...

Sensibilisatie

Met ludieke acties, campagnes, wedstrijden, spelactiviteiten, voorbeeldgedrag, ... sensibiliseer je kinderen en jongeren om zich veilig en milieuvriendelijk te verplaatsen.

Uitstappen op milieuvriendelijke wijze

Kinderen vertrouwd maken met stappen, fietsen, het openbaar vervoer gebeurt het best door ze er zoveel mogelijk gebruik van te laten maken. Dat kan bijvoorbeeld door uitstappen bewust zoveel mogelijk te voet of per fiets te maken. Houd voor ogen dat je ook in groep (te voet of met de fiets) je aan de verkeersregels moet houden! Uitstappen verder weg kunnen met openbaar vervoer gebeuren, of desnoods via carpooling.

Voorbeeldgedrag van leiding en ouders promoten en stellen

Je maakt intern binnen de eigen jeugdorganisatie met de leiding en de ouders afspraken om zoveel mogelijk verplaatsingen te voet, per fiets en met openbaar vervoer te maken.

Je kan de kinderen, jongeren, ouders en leiding oproepen om bij het fietsen en zeker bij uitstappen met de jeugdorganisatie altijd een fietshelm en een reflecterend hesje te dragen.

Ludieke acties

De jeugdsector werkt creatief met kinderen en jongeren. Die creativiteit, het speelse mag ook uitstralen in acties die je onderneemt, aangepast aan diverse leeftijdsgroepen. Dergelijke acties kunnen als apart luik de aandacht vragen voor een problematiek, maar kunnen ook speels ingebouwd worden in jaarprogramma-activiteiten (meezingers rond verkeer, groepsspel, slogans, ...).

Autoluwe dag

Op een autoluwe dag vraag je iedereen om zich niet of zo weinig mogelijk met de auto te verplaatsen. Een autoluwe dag is een sensibilisatieactie gedurende één dag met de bedoeling om alle betrokkenen bij de organisatie te laten proeven van een veilige en leefbare omgeving. Combineer een autoluwe dag met andere initiatieven zoals een ludieke fietsversierwedstrijd, een tentoonstelling over verkeer en mobiliteit, een uitstap met de bus of trein of een fiets herstellen.

Eis de straat op!

Je maakt de straat waar je jeugdlokaal ligt tijdelijk autovrij en eigendom van en voor kinderen. Enkele 'sjorbalken' (in plaats van de klassieke nadars) maken de straat tijdelijk autovrij. Je kan er naar hartelust activiteiten organiseren:

• een stoet met versierde fietsen, toeters en bellen,
• fietsversierwedstrijd,
• race met zelfgemaakte voertuigen ('zeepkisten'),
• Miss en Mister fluo of -helmverkiezing op de catwalk,
• tentoonstelling over verkeer en mobiliteit,
• op straat tekenen met krijt over verkeer,
• ballonwedstrijd: kinderen laten ballons met een slogan of tekening over verkeer op,
• speel- en sportstraat: fitheidsparcours met oefeningen om de conditie te testen, oude volksspelen, reuzetrampoline, ...,
• fietsstraat: fietsvaardigheidsparcours, fietscontrole, fietsen poetsen en herstellen, tentoonstelling van de mooist versierde fietsen, tentoonstelling van verschillende soorten fietsen: oude fiets, nieuwe fiets, mountainbike, ligfiets, kinderfiets, volwassenenfiets, bakfiets, aanhangfiets, tandem, step, ...

Vraag de speelstraat op voorhand aan en maak goede afspraken met de omwonenden, de gemeente(lijke) diensten en de politie!

Rol je zebra uit

Ga eens op stap met een 'zelfgemaakt' zebrapad en rol het uit op die plaatsen waar jij vindt dat er nood is aan een veilige oversteek. Of je maakt een echt zebrapaard in triplex om zwart-wit te schilderen en ga hier mee wandelen. Je oprolbaar zebrapad of paard fotografeer je dan op onveilige oversteekplaatsen. Je fotodossier kan een advies van de jeugdraad versterken, en wie weet haal je er wel de pers mee.

Vorming

Fietsvaardigheidstraining

Via een fietsvaardigheidstraining leer je kinderen op een veilige manier fietsen. De kinderen kunnen een fietsbrevet halen door het afleggen van bepaalde oefeningen op een parcours. Dat parcours kan variëren van een opstelling op het eigen terrein of een afgesloten stuk straat tot een heuse omloop op straat, afhankelijk van hoe fietsvaardig de kinderen al zijn.

Sleutelen aan de fiets en fietscontrole

Een lekke band (helpen) plakken, een fietsbel uit elkaar halen, je fiets onderhouden ... Samen met de fietsenmaker kan je kinderen en jongeren (al dan niet in spel/opdrachtvorm) leren hoe ze zelf aan hun fiets kunnen sleutelen. Je kan de oefeningen aanpassen aan de leeftijd. Bij jonge kinderen kan het accent liggen op het netjes houden van de fiets.

Aan de hand van fietscontrolekaarten (verkrijgbaar bij het BIVV) of in samenwerking met de politie kan je de fietsen controleren. Je kan de resultaten bespreken met de kinderen of jongeren.

Verkeerseducatieve route

Een verkeerseducatieve route is een uitgestippelde route in de omgeving van de jeugdlokalen waar je met de kinderen verkeersborden en -regels kan bespreken, vaardigheiden kan inoefenen, leert omgaan met gevaarlijke verkeerssituaties. Jonge voetgangers en fietsers leren de verkeersrealiteit kennen en hoe ze zich moeten gedragen in concrete situaties. In een handleiding met de beschrijving en foto's van de concrete situaties worden oefeningen en tips gegeven voor het oefenen van de route. Zo'n verkeerseducatieve route kan je zelf uitwerken met de hulp van de politie of dienst mobiliteit. Sommige gemeenten beschikken reeds over een of meerdere uitgewerkte routes.