Visie op jeugdlokalen

Deze visietekst kwam tot stand door de beleidswerkgroep jeugdinfrastructuur van de Ambrassade. Met deze nota willen we het belang van jeugdinfrastructuur voor een lokaal jeugdwerkinitiatief onderstrepen. Deze verenigingen hebben immers nood aan zekerheid en vrijheid. De nodige (exclusieve) binnen- en buitenruimte is voor hen uitermate belangrijk.

Waarom jeugdlokalen?

Voor heel wat jeugdverenigingen is de zekerheid om nog vele jaren een eigen jeugdlokaal te hebben een bestaansvoorwaarde.

De zekerheid dat de vereniging kan blijven gebruik maken van het lokaal moet voldoende lang zijn zodat zowel de huidige als volgende generatie leiding of bestuursleden zich kunnen focussen op hun kerntaak: jeugdwerk! In jeugdverenigingen zonder eigen jeugdlokaal dreigt het jeugdig enthousiasme en de motivatie  van de jonge vrijwilligers ondermijnd te worden. Dit kan het voortbestaan van de jeugdwerking in gedrang brengen.

Een jeugdvereniging is veel meer dan een fabriek die allerlei activiteiten produceert. Het is een open huis dat kinderen en jongeren een stukje thuis tussen leeftijdgenoten wil aanbieden. Een jeugdlokaal dat op eender welke moment toegankelijk is, met haar eigen sfeer, is onontbeerlijk om dit eigen nest te bieden. We dromen dan ook van jeugdlokalen die exclusief en op elk moment gebruikt kunnen worden door het desbetreffende jeugdwerkinitiatief.

Het gebouw

EEN MINIMUM AAN INFRASTRUCTUUR VOOR ELKE VERENIGING

Er moeten minimum drie ruimtes aan infrastructuur permanent in exclusief gebruik zijn van de jeugdwerking: een opslagruimte, een ruimte waar leiding/bestuur kan samenkomen en een ruimte voor activiteiten. Dit is een echter het minimum! We zijn rotsvast overtuigd van de meerwaarde om voor elke leeftijdsgroep een aparte binnenruimte te voorzien. Bij de meeste jeugdwerkinitiatieven worden jaarlijks nieuwe deelgroepen samengesteld. Steeds opnieuw moet er een groepsvormend proces opgestart worden. De stek, het lokaal is hierbij een belangrijk instrument. Een lokaal moet vooral geschikt zijn voor de basisactiviteiten van het jeugdwerkinitiatief dat er zijn werking ontplooit.

Een goed jeugdlokaal is zodanig geconcipieerd en ingevuld dat de beschikbare ruimte kan gehanteerd en herverdeeld worden naargelang de noodzaak. Zo kan het bijvoorbeeld inspelen op een fluctuerend ledenaantal.

GEDEELD GEBRUIK

Gedeeld gebruik van ruimtes kan en biedt vaak veel voordelen: het stimuleert ontmoeting, is vaak goedkoper (kosten delen) en zorgt ervoor dat infrastructuur optimaal gebruikt wordt. De belangrijkste voorwaarde voor gedeeld gebruik is dat het jeugdwerkinitiatief een gelijkwaardige partner is. Gelijkwaardigheid houdt in dat men rekening houdt met de eigenheid van het jeugdwerk (vergaderen na de kantooruren, niet te hoge verwachtingen opleggen ivm hygiëne en orde, enz.)
Goed gedeeld gebruik houdt complementariteit in. Deze complementariteit zien we niet vernauwd tot de periode van gebruik van ruimtes (vb. de ene tijdens de week, de ander in het weekend). Ook de aard van de werking van de andere gebruikers is van belang (vb. een kantoor en een jeugdwerking). Beide partijen mogen geen concurrenten van elkaar zijn of worden.

INFRASTRUCTURELE KWALITEIT & VEILIGHEID

Duurzame jeugdlokalen

Binnen het jeugdwerk is duurzaamheid een belangrijk thema. Jongeren willen hun steentje bijdragen om waar mogelijk hun impact op de nabije leefomgeving te verkleinen. Ze doen dit met kleine zaken binnen hun werking, ook bij nieuwbouw of verbouwingen is de nodige aandacht voor dit aspect nodig.

Veilige jeugdlokalen

De zorg voor de veiligheid van de gebruikers van zowel het (speel)terrein als de infrastructuur is een gedeelde verantwoordelijkheid tussen de jeugdvereniging en eigenaar van het gebouw/terrein. Maar ook de gemeente speelt hier een belangrijke rol in.
Niemand wil te maken krijgen met een brand in zijn of haar jeugdlokaal. Hiervoor moeten de risico’s op brand zo veel mogelijk beperkt worden en is een goed evacuatieplan noodzakelijk In de eerste plaats moeten gebruikers en beheerder brandveilig leren handelen. In de tweede plaats kunnen infrastructurele ingrepen gedaan worden. Een goed brandveiligheidsbeleid is een beleid op maat, in overleg, haalbaar en realistisch voor het jeugdwerk.
Degelijke infrastructuur en een ordelijk lokaal (gevaarlijke trap, chemische producten, té veel rommel, …) kunnen heel wat onveilige situaties voorkomen. Al mogen orde en netheid de eigenheid van het jeugdwerk niet in het gedrang brengen.
Daarnaast dient een jeugdlokaal ook behoed te worden voor inbraak en vandalisme. Zowel bouwkundige- als organisatorische maatregelen kunnen hierbij helpen. Bij de bouw van nieuwe jeugdlokalen moet hier vanaf het ontwerp rekening mee gehouden worden. Bij bestaande jeugdlokalen is een actieplan aangewezen.

Toegankelijke jeugdlokalen

We richten ons met het jeugdwerk op zoveel mogelijk kinderen en jongeren uit de buurt, ook kinderen en jongeren met een handicap of beperking.
Onderzoek wijst uit dat jeugdverenigingen een fundamentele openheid tonen naar kinderen en jongeren met een beperking. Ze willen met kinderen en jongeren aan de slag gaan en doen van nature het nodige om kinderen en jongeren met een beperking te helpen of zoeken naar creatieve oplossingen wanneer het gebouw niet voldoende geschikt is.
Toegankelijke jeugdlokalen verdienen dan ook meer aandacht.Via een creatieve aanpak kan bestaande infrastructuur verbeterd worden zodat het gebruik ervan voor iedereen aangenamer wordt (bijv. aandacht voor akoestiek, aangename kleuren,…). Daarnaast legt ook de wetgeving steeds meer verplichtingen op. Dat heeft zowel praktische als financiële gevolgen. Zeker bij grote verbouwingen en nieuwbouw vinden we het de plicht van de overheid om mee de nodige financiële draagkracht te realiseren om aan deze verplichtingen te voldoen.