Statuten van een vzw

De statuten vormen het hart van de VZW en krijgen hier daarom wat extra aandacht. In de statuten formuleren de oprichters schriftelijk waarom ze een VZW willen oprichten en hoe ze gaan samenwerken. De statuten van een VZW zijn een aanvulling op de wettelijke bepalingen en mogen er dus nooit mee in strijd zijn. De wet schrijft een aantal minimale bepalingen voor die je moet regelen in je statuten: een aantal gegevens van de oprichtende leden, de plaats waar de vzw gezeteld is, het doel van de organisatie, etc. Ben je benieuwd naar statuten van andere VZW’s, raadpleeg dan eens de databank met gegevens tot 30 juni 2003 of de databank met gegevens van na 30 juni 2003. Alleen het invoeren van een naam van een voor jou bekende VZW is meestal al voldoende.

Rechtsgeldigheid statuten

De statuten hebben pas rechtsgeldigheid als ze op de eerste vergadering van het Algemeen bestuur van de VZW worden vastgesteld. Pas als alle leden die de VZW gesticht hebben de statuten ondertekenen kan tot de volgende stap worden overgegaan. Een klein maar niet onbelangrijk detail is nog dat op deze vergadering ook de leden van de Raad van Bestuur moeten worden benoemd. Daarna moeten de originele statuten worden neergelegd bij de griffe van de ondernemingsrechtbank in jouw regio. Dit moet binnen 30 dagen na de stichtingsvergadering. Ben je op zoek waar zich een ondernemingsrechtbank in jouw regio bevindt dan kun je deze link raadplegen. Hier vind je alle adressen. De statuten zijn niet het enige wat moet neergelegd worden bij de griffie van de ondernemingsrechtbank (ook je boekhouding geef je jaarlijks en wijzigingen aan je raad van bestuur wanneer deze plaatsvinden). 

Publicatie in staatsblad

De rechtbank zorgt vervolgens voor publicatie van de statuten in het Staatsblad. De tarieven en de betalingsgegevens vind je hier.

Statuten actueel houden

Om je statuten ‘up-to-date’ te houden is het aan te raden om jaarlijks eens na te gaan of de statuten van je VZW nog actueel zijn. Dit kun je gemakkelijk combineren met de jaarlijkse verplichtingen. Er zijn er twee, namelijk allereerst het bijhouden van een actuele ledenlijst op de hoofdzetel van de vzw. Daarnaast ben je ook verplicht om jaarlijks een jaarrekening neer te leggen. Doe je dit drie jaar na elkaar niet, dan loop je het risico dat je VZW ontbonden wordt.

Wijzigen van de statuten

Wanneer uit de toetsing van de statuten naar voren komt een wijziging nodig is, kan dit niet zomaar van de ene dag op de andere. Hiervoor moet een procedure gevolgd worden, waarbij aan een aantal voorwaarden voldaan moet worden. Onderstaande tabel laat in het kort schematisch zien welke dat zijn.

Een buitengewone algemene vergadering dient ook om de uitsluiting van een lid, de vrijwillige ontbinding van de VZW en een omzetting van een VZW in een vennootschap sociaal oogmerk (VSO) te regelen.

Inhoud statuten

De statuten van een vereniging zonder winstgevend doel moeten de volgende zaken verplicht vermelden:

• De naam, voornamen en woonplaats van iedere stichter;
• De naam en het adres van de zetel van de vereniging en het gerechtelijk arrondissement waarin zij ligt;
• Het minimumaantal leden. Dat mag niet minder zijn dan drie. Het aantal leden is minstens 1 meer dan het aantal bestuurders;
• De precieze omschrijving van het doel of de doelen waar de vzw voor is opgericht;
• De voorwaarden voor en de manier van toetreden en uittreden van (stemgerechtigde en toegetreden) leden;
• De bevoegdheden van de Algemene Vergadering,de manier waarop je die bijeenroept en de manier waarop je haar beslissingen aan de leden en aan derden bekendmaakt;
• De manier waarop bestuurders benoemd worden, hun ambt beëindigd wordt, de bestuurders afgezet worden, wat hun bevoegdheden zijn, de manier waarop zij die uitoefenen (ofwel alleen of samen of als college) en de duur van hun mandaat.
• Als de volgende functies bestaan in de vzw: dagelijks bestuur, commissarissen en vertegenwoordigers. Dan moet ook van hen het volgende worden vermeld: de manier van benoeming, ambtsbeëindiging en afzetting van de personen die gemachtigd zijn de vereniging te vertegenwoordigen, van de personen aan wie het dagelijks bestuur van de vereniging is opgedragen, de manier van benoeming van de commissarissen, de omvang van hun bevoegdheden en de manier waarop zij die uitoefenen (ofwel alleen, ofwel gezamenlijk, ofwel als college;
• Het maximumbedrag van de bijdragen of stortingen ten laste van de leden (ledenbijdrage);
• De bestemming van het vermogen van de vereniging als zij wordt ontbonden. Dat vermogen moet voor een belangeloze doelstelling gebruikt worden;
• De duur van de vereniging als zij niet voor onbepaalde duur is opgericht.